Cannondale is één van de haast mythische mountainbike merken. Grootheden als Missy Giove, Tinker Juarez en Cédric Gracia raceten ermee. Het Amerikaanse merk had dé naam. Groeide, zo leek het, eindeloos. Introduceerde de eerste aluminium frames. En… ging na een avontuur met crossmotoren failliet. Het bedrijf werd overgenomen en overleefde. Vandaag de dag is het bedrijf onderdeel van PON en is het springlevend. Eén van de beroemde modellen, de Scalpel, werd onlangs vernieuwd.

VROEGER
Zelf herinner ik het me nog als de dag van gisteren. In 2002 pronkte de Scalpel in de showroom van Rob Akkermans te Elsloo. Een fiets die volgeveerd was en dat beloofde te doen met een ongekende efficiëntie. Uiteraard voorzien van een Lefty, maar bovenal van de EPO liggende achterbrug, de carbonarm die kon doorbuigen. Een testrit later was ik verkocht, maar mijn portemonnee kon alleen nog maar dromen van dit moois. Nu, 22 jaar later, is de nieuwste versie van de Scalpel er. Een fiets die nog steeds het DNA bevat van die eerste Scalpel, maar met een op alle vlakken geëvolueerd platform.

EVOLUTIE
In de afgelopen jaren heeft het mountainbiken een flinke sprong gemaakt in de wereldbekers. Wedstrijden werden korter, de parcoursen en de rijders technischer. Kijk je naar de laatste generatie (wedstrijd)fietsen dan zie je een duidelijke trend. Nét wat meer veerweg en een moderne geometrie, een trend die overigens mede dankzij de enduro is ingezet.

VAN TWEE NAAR ÉÉN
Cannondale kiest er nu voor om maar één model Scalpel te maken. Een fiets met 120mm aan veerweg aan de voor- en achterzijde. Vergelijk je hem met de onlangs door ons gereden Specialized Epic 8 dan is de Scalpel een paar centimeter langer, terwijl de balhoofdhoek iets conservatiever is met 66,6 graad. Opvallend is dat ook Cannondale nu per maat wijzigingen doorvoert in bepaalde dimensies, om zo de eigenschappen voor iedere lengte rijder te optimaliseren. De fiets brengt, in de maat L, 11,2kg op de weegschaal.

GEEN SINGLE-PIVOT!
Eén trend is de laatste jaren enorm doorgedreven door vrijwel alle merken. De overgang naar een enkelvoudig draaipunt aan de achterzijde. Mede door de verbeterde achterdempers en wat getune met een schommelarm ertussen, worden de mindere punten van dat systeem goed gemaskeerd. Het lichtere gewicht en de eenvoud om dit te fabriceren hebben velen ertoe doen besluiten om hun nieuwe (race)fullies zo vorm te geven. Toch is dit niet het geval bij de Scalpel. De FlexPivot in de achterbrug functioneert als draaipunt. Daardoor rijd je met een fourbar (Horst), met alle bijbehorende voordelen, maar zonder de nadelen. Immers wordt het draaipunt verkregen door het verstandig gebruikmaken van carbon op de specifieke plek in de achterbrug. Cannondale slaat de andere trend, het opbergvak en de geïntegreerde tools, over. Vond je in de vorige generatie nog een strak multitooltje en een Dynaplug terug, zijn die niet meer te vinden in de huidige versie. Kortom, daar zul je zelf voor aan de slag moeten.

HET VELD IN
Wat opvalt zodra je op deze fiets stapt, is dat de anti-squat in de open stand super effectief is. Sterker nog, wat ons betreft is hij zo goed dat we eigenlijk alleen maar gebruikmaken van de lockout bij asfalt sprintjes. De achtervering reageert voortreffelijk (niet) op trap-bewegingen, evenals de Lefty overigens. Het is dan ook de reden waarom je op deze fiets maar twee keuzes hebt met de TwistLoc lockout aan de voorzijde. Open, of dicht. Prima keus overigens. Dat RockShox TwistLoc handvat bevalt ons overigens nog steeds niet. Het gebeurt simpelweg constant dat je je vering per ongeluk uit de lockout haalt. Wat ons betreft zou deze plaatsmaken voor een versie op- of onder het stuur. Gelukkig vereist de Scalpel het gebruik van die lockout vrijwel nooit. Na een tiental kilometer begint er nog iets op te vallen aan de cockpit van de Scalpel. De SRAM AXS Pod. De grip op de knopjes is matig. Wat blijkt, de yieldmanager van Cannondale bespaarde hier wat kleingeld door niet de Ultimate versie te monteren, maar de goedkopere AXS Pod controller. Iets wat we gemist hadden in de specs sheet, maar het valt op. Een stukje rubbertape op de harde plastic knoppen lost het op, maar kom op Cannondale, hierop besparen? Zodra er ook maar iets onder je wielen komt valt er nog iets op aan deze fiets. De werking van de vering. Die is subliem. De Lefty Ocho reageert fenomenaal op kleine schokken, stuurt messcherp, is stijf én blijft ook nog lockout vrijwel nooit. Na een tiental kilometer begint er nog iets op te vallen aan de cockpit van de Scalpel. De SRAM AXS Pod. De grip op de knopjes is matig. Wat blijkt, de yieldmanager van Cannondale bespaarde hier wat kleingeld door niet de Ultimate versie te monteren, maar de goedkopere AXS Pod controller. Iets wat we gemist hadden in de specs sheet, maar het valt op. Een stukje rubbertape op de harde plastic knoppen lost het op, maar kom op Cannondale, hierop besparen? Zodra er ook maar iets onder je wielen komt valt er nog iets op aan deze fiets. De werking van de vering.

Die is subliem. De Lefty Ocho reageert fenomenaal op kleine schokken, stuurt messcherp, is stijf én blijft ook nog ons betreft een fout. Er zijn veel, heel veel momenten waar je die dropper net een stukje lager wilt zetten, maar niet helemaal omlaag. De Transfer SL mag van ons plaatsmaken voor een ‘gewone’ dropper. De net geen honderd gram die je bespaart met de SL-versie weegt niet op tegen de (tijd)winst die je boekt met een traploos verstelbare variant van Fox. Oh ja, en nogmaals – die besparing op de goedkopere AXS Pod kan écht niet. Cannondale bewandelt duidelijk een ander pad dan de andere merken met de Scalpel. Geen elektronische demper of voorvork hier (vooralsnog), maar wel een voortreffelijk werkend veersysteem dat simpelweg veel minder vaak vraagt om een andere compressie instelling. Het rijgedrag van de Scalpel ligt ons. Zowel op keihard stoempvlak, als op lekkere, grove trails. Grenzen vervagen met deze
fiets. De prijs is er ook naar, maar toch durven wij met deze fiets te stellen dat hij probleemloos een tweetal fietsen in onze garage écht kan vervangen. Daar betaal je een flinke prijs voor. Maar, het is een fiets waar wij heel, heel enthousiast van worden.

CANNONDALE SCALPEL 1
De door ons gereden Scalpel 1 kost je in de winkel een lieve duit. Om precies te zijn, € 9.499, -. Voor dat geld krijg je het lichte Series 1 carbon frame, de Lefty Ocho Carbon 120 voorvork, een RockShox geïntegreerd System XC-One cockpit en een SRAM XO AXS draadloze groep, rollend op een set DT Swiss XCR 1501 Spline Carbon wielen met een setje Maxxis (Aspen en Rekon Race) sloffen van 2.4” breed. Uiteraard mag de dropper niet ontbreken en hier werd gekozen voor de Fox Transfer SL. De remmen zijn van SRAM, met de Level Silver Stealth, met 4 pistons remklauwen en HS2 rotors van 160 en 180mm. Uiteraard zijn er meer betaalbare opties, zoals de Scalpel 3 en 4 (€ 4.999, – en € 4.299, -), maar die moeten het zonder de Lefty doen. De Scalpel 2, voor € 7.499, -, is de meest betaalbare optie met Lefty afmontage.