De geruchten gonsden al maanden, Specialized stond op het punt om de Epic en de Epic EVO te vervangen. Tijdens de vorige generatie nam Specialized al afscheid van de fourbar, nadat het patent verliep. De geometrie ging grondig op de schop en het veerconcept werd vereenvoudigd. Het resultaat mocht er zijn, vooral in de Epic EVO wat ons betreft. Die laatstgenoemde werd overigens veelvuldig ingezet in de wereldbeker, dus die mening bleek breder te worden gedragen. Met de nieuwe generatie voor de deur rees al snel de vraag: zou er nóg een generatie met de Brain klep komen, of zou Specialized dit concept eindelijk durven te verlaten? Een kleine terugblik voor we de nieuwe bikes bekijken.
EEN EERSTE VERSIE
De befaamde Epic dook voor het eerst op in de jaren 90. Carbonnen buizen verlijmd in titanium koppelstukken. Het concept bleek een brug te ver en zou nooit in de winkel verschijnen. Dat moment zou later volgen, nadat Specialized vering specialist Mike McAndrews teleurgesteld terugvloog vanuit Mallorca. Hij had gefaald in het overtuigen van het Specialized Factory Team. De FSR XC fully was sneller in alle tests, maar de renners wilden er maar niet in geloven. Het voelde langzamer, de fiets was zwaarder en de trap efficiëntie, daar zette men al hele- maal vraagtekens bij. Het heeft hem aan het denken gezet. In de tijd dat Andrews met Jim Turner samenwerkte (de broer van Paul Turner, oprichter van RockShox), hadden zij in hun motorcross werk het principe van een inertie-klep besproken. Geen nieuw concept overigens, maar wel eentje dat nog nooit zijn weg naar een fiets had gevonden.
Wat volgde was de eerste schets van de ‘Brain’. Een mechanische, koperen zuiger die uitsluitend op klappen van onderaf reageert en zo het oliekanaal van de demper open- of dicht zet. Hiervoor werd een oliereservoir bij het achter- wiel geplaatst. In 2002 volgde de lancering van de eerste Epic met de Brain. Het hardtail gevoel werd gerealiseerd, maar weer waren het de wedstrijdrijders die niet tevreden waren met hoe het systeem werkte. Het ‘aan-uit’ gevoel werd vaak als te heftig beschouwd. Het systeem evolueerde verder en in 2008 volgde een stap die velen over de schreef trokken. De demper werd in tweeën gesplitst, waarbij een slangetje de ‘Brain’ met de daadwerkelijke demper verbond. Christoph Sauser werd wereldkampioen op de fiets in het Italiaanse Val di Sole. In de jaren die volgden werd het systeem steeds verder verbeterd. Een groter instel- bereik, wat zorgde voor een mindere ‘klonk’, meer variatie in werking én een flink verbeter- de betrouwbaarheid. De achilleshiel van het systeem was juist die betrouwbaarheid.
Zeker bij de gemiddelde fietser die net even wat minder frequent hun vering laat onderhouden faalde de demper veelvuldig. Kocht je de vorige generatie met Brain dan kreeg je overigens zelfs een gratis beurt erbij. Een prima stimulans en eentje die, ook bij systemen zonder Brain, opvolging verdient wat ons betreft. Het resulteerde in een prachtige laatste versie van het systeem, waarbij de Brain cilinder direct naast de achteras, verwerkt in het frame zat geplaatst. De Brain was eindelijk volwassen. Dat Specialized een andere weg in zou slaan na het verlopen van hun fourbar systeem was al duidelijk. Er werd gekozen voor een eenvoudiger, lichter enkelvoudig draaipunt. De carbon achter- brug werd optimaal gebruikt in het concept. Een trend die door velen is ingezet in de afgelopen jaren overigens. Verbeterde dempers en kinematiek maken het mogelijk zonder al te grote opofferingen in de veerprestaties. En met de komst van elektronica is de vervolgstap een logische volgende evolutie. De nieuwe Epic 8 en Epic 8 EVO werden geboren.
ROCKSHOX FLIGHT ATTENDANT VERVANGT DE BRAIN
In de afgelopen jaren zien we al steeds meer de richting waarin het mountainbiken zich begeeft. Elektronica speelt een steeds grotere rol. En die rol zien we met deze generatie een flinke sprong maken. De nieuwe S-Works Epic 8 is voorzien van een volledige SRAM / RockShox setup. Met voor het eerst een Flight Attendant voorvork en achterdemper. Een systeem dat al eerder in de Enduro werd gelanceerd, maar nu haar weg vindt naar de XC. En dat systeem maakt de Brain volledig overbodig en gaat nog een stapje verder.
Het algoritme bepaalt de juiste stand van de voorvork en demper, met een algoritme waar- over geheimzinnig wordt gedaan. Geen ‘trendy’ AI overigens, maar een gestandaardiseerd algoritme dat wél leert van jou als rijder én onder andere je fitness niveau in de mix gooit. Zo bepaalt het of de lock erop gaat, de trailstand wordt geactiveerd of alles open gaat. En dat in een snelheid die jij met je schakelaartje op het stuur nooit zult bereiken.
DE VOLGENDE STAP – DE EPIC 8 EN DE EPIC 8 EVO
Eventjes terug naar waarvoor we hier zijn begon- nen aan dit schrijfsel. De nieuwe Specialized Epic 8 en Epic 8 EVO. De naam weerspiegelt nu de generatie. De Epic 8 krijgt 120mm aan veerweg aan zowel de voor- als achterzijde. De geometrie werd ook verder getweaked én je kunt met het omzetten van een boutje je trapas en hoeken licht veranderen. De balhoofdhoek komt zo op de ‘low’ stand op 65,9 graden, de zithoek op 75,5. In de ‘high’ stand kun je een 0,5 graden bij deze waardes optellen. De boven- buislengte neemt effectief iets toe met een anderhalve centimeter, terwijl de trapas een fractie lager ligt. Kijk je naar de Epic 8 EVO, dan zijn de verschillen subtiel. De EVO krijgt 130mm aan de voorzijde en de overige verschillen zitten hem in de afmontage. De balhoofdhoek komt op 65,4 graden, de zithoek op 75.
IDENTIEK
De frames van de Epic 8 en de Epic 8 EVO zijn identiek. Dat wil zeggen, met uitzondering van de S-Works Epic 8 variant. Die laatstgenoemde krijgt 12m carbonvezels én een andere kabel- routing door het balhoofd, die de overige frames ontberen. Daarnaast wordt er op het S-Works frame gebruik gemaakt van een demper link die uit één stuk is gemaakt en onderdeel uitmaakt van het frame. Dat in tegenstelling tot het traditioneel met losse carbon matten gemonteerde losse montagepunt van de demper. Een andere toevoeging aan het frame is de bumpstop, die je frame redden van het doorslaan van je stuur bij een valpartij. Qua gewicht is het de S-Works die 76 gram lichter uitvalt als de voorganger, met 1545 gram. Het gewone Epic 8 (EVO) frame komt op 1715 gram (alle gewichten voor een medium frame, zonder demper). Kortom, de prijs die je betaald voor de SWAT box komt op ongeveer 90 gram uit.
Die nieuwe kabelgeleiding door het balhoofd blijft overigens behouden tot het S-Works frame. De 11m carbon frames behouden de bestaande kabelgeleiding via de zijkant. Overigens een voordeel bij onderhoud. Een verdere evolutie is ook zichtbaar in de SWAT 4.0 opslag van Specialized. Het opbergsysteem in het frame is iets wat jaren geleden wenkbrauwen deed fronsen, maar velen zweren erbij. De opslag in de framebuis is erg praktisch, nooit meer op stap zonder je essentiële zaken. En dat heerlijke handschoenenvakje voor de fiets zit nu op zowel de Epic als de Epic EVO. Tot slot is de dropper nu alom aanwezig. Hoezee!
IN HET VELD
Op uitnodiging van Specialized gingen we in de Arnhemse achtertuin op pad met de nieuwe Epic 8 en Epic 8 EVO. De route van Haaksbergen is typisch Nederlands, zo kun je inmiddels haast stellen. Heerlijk aangelegd, goed gebruik- makend van het aanwezige hoogteverschil en simpelweg iets waar je blij van wordt om op te rijden. Tegelijkertijd moeten we even heel eerlijk zijn – deze route laat het niet toe om één van deze fietsen echt optimaal te testen. Het goede nieuws, beide platformen trappen heerlijk weg. Geen verrassing, gezien het feit dat het Epic 8 platform heel, heel dicht tegen het oude Epic EVO platform aan ligt.
De geometrie is nog nét iets scherper, de 10 millimeter aan de achterzijde maakt nauwelijks verschil. Dat is een compliment voor de ‘oude’ EVO. Niet voor niets is het één van onze favoriete modellen van de afgelopen jaren. De nieuwe Epic 8 waarop we reden was uiteraard uitgerust met RockShox’ Flight Attendant. En hoewel er geen tijd was om het systeem te koppelen met de eigen smartphone en we dus geen data hebben hoe vaak alles open en dicht is gegaan, werkt het systeem voortreffelijk. Ondergetekende is nooit een groot voorstander geweest van de ‘Brain’ demper, hoewel ik het technische idee erachter kan waarderen. Maar qua werking van de demping én het bijbehorende geluid en gevoel, vond ik het een minder geslaagd concept. Nu, met de Flight Attendant, heb je een versie waar de Brain nooit aan zou kunnen tippen qua werking. Na het instellen van je FTP bepaalt het algoritme met een mix aan input de stand van je voorvork en demper in een oogwenk. En dat werkt zoals je zou willen dat het werkt. Probleemloos.
Dat wil zeggen, op het terrein waarin we reden. Voor een grondige review zijn er te weinig kilo- meters gereden op een te beperkt parcours. Maar dat het werkt is duidelijk, ook juist op dergelijke flowtrails. De Flight Attendant houdt de fiets lekker hoog in je vering op dergelijke flow trails en je vliegt iedere bocht met een goede snelheid uit. De Epic 8 S-Works voelt heerlijk. De zit, positie en manier waarop de fiets reageert is simpelweg voortreffelijk. Gooi je hem agressief van bocht naar bocht, dan voel je de achterkant soms wat hellen. Voor de zwaardere rijders een punt van aan- dacht, maar dit was ook bij de vorige generatie voelbaar. Het zorgde nooit voor enig ongemak bij ons. Het is de prijs die je betaald voor dat ultiem lichte gewicht. Halverwege de tocht maken we de overstap naar de EVO. En qua zit en rijgedrag is de fiets identiek. Uiteraard zijn de verschillen, zoals de soepelere aanspreuk van de Fox voorvork en demper, te merken.
En het gebrek aan de Flight Attendant is zeker een gemis. Dit systeem zou niet misstaan op de EVO afmontages.
Speciaal voor vandaag koos Specialized ervoor om de grovere banden waarmee de EVO wordt voorzien te vervangen door vriendelijker XC rubber. Een verstandige keus op dergelijke parcoursen. Qua rijgedrag kunnen we er kort over zijn. Dit is dezelfde fiets. 10mm meer aan de voorzijde ga je vrijwel nooit voelen. Wél de manier van aanspreken van de vork- of demper die gekozen is in die afmontage én de overige zaken zoals een breder stuur. Die EVO (afmontage) voelde overigens allesbehalve langzaam aan. Maar, eerlijk is eerlijk, de rijtijd die we op beide fietsen hebben gehad is te kort en qua terrein te beperkt om het nieuwe platform goed te testen en te vergelijken. Het enige wat we kunnen meegeven is dat de Epic 8 qua geometrie, zonder twijfel het belangrijkste aspect van een fiets, nog verder aangescherpt is en direct vertrouwd aanvoelt.
LEKKER LOS IN HET CATEGORIEËN BOS
Dit was één van die lanceringen waar we echt benieuwd waren naar wat het zou brengen. En wat Specialized brengt met deze fietsen, is een gezonde dosis aan evolutie. Tegelijker- tijd heerst er wat verwarring. In de line-up van het Amerikaanse merk vind je nu de Epic World Cup, De Epic 8 en de Epic 8 EVO. En om die drie fietsen een eigen plek te geven, worden wat marketing sprongetjes gedaan. Om even te beginnen met de Epic 8 in het algemeen, dit is een zeer capabele fiets. Eigenlijk is het een nét iets betere versie van de vorige generatie EVO, maar dan ook echt nét. Overigens laten we dan RockShox’ Flight Attendant buiten beschouwing. De nieuwe Epic 8 EVO is simpelweg een anders afgemon- teerde Epic 8 met 10mm meer aan de voorzijde. Dat Specialized ervoor kiest om een andere naam toe te voegen zal bij menig fietser voor verwarring zorgen. Onnodig wat ons betreft, want de Epic 8 is een fantastisch platform en de keus qua afmontage kan de fiets juist optimaliseren voor jouw rijgedrag. Kortom, de bredere range aan afmontage juichen we toe, maar de naamgeving alsof het een ander model is, is vreemd.
Wat ons betreft verdient de Epic 8 de spotlight van de genoemde drie. Met deze fiets kun je heel veel, heel goed. En met de afmontage die je kiest tik je de fiets nog scherper tegen jouw eigen voorkeur qua rijstijl aan. Daar hoeft geen EVO achter wat ons betreft. Dat wil niet zeggen dat we hier ‘tegen’ de EVO lijn zijn, in tegen- deel. De afmontages die geboden worden zijn zinnig. Stevigere wielen, banden, vering die net wat meer aan kan, bredere sturen… prima keuzes. Maar de EVO toevoeging suggereert dat het om een ander frame zou gaan en dat is niet zo. Inmiddels zijn wij wel weer ontward. De Epic 8 gaat verder waar de vorige generatie EVO was gebleven. Een voortreffelijke fiets, met een groot inzetbereik en door subtiele verbeteringen en de toevoeging van de Flight Attendant eentje met een gezonde dosis aan evolutie.
Wat rest is een fiets die veel, heel veel aan kan. Met 120 mm aan veerweg, gecombineerd met deze geometrie, heb je een fiets waarmee je over een enorm breed scala aan disciplines heel veel (competitief) plezier kunt beleven. Daar betaal je overigens wél een hele stevige prijs voor. RockShox Flight Attendant werkt zonder dat het merkt heerlijk. Het frame is subtiel beter als haar voorganger, het SWAT vakje een fijne toevoeging. Het is een fiets die je niet in een hoekje hoeft te duwen. Het lijkt haast alsof Specialized dat in eerste instantie niet wilde doen, maar na een interne discussie op de sales afdeling dat toch heeft gedaan en de
EVO in het downcountry hoekje heeft geduwd. Dan blijft er in de collectie ook nog de Epic World Cup over, als fully vervanger van de hardtail. Een fiets die ons hart niet heeft gewonnen, maar zeker een specifiek gebruik kent. Maar wel eentje dat sterker is afgekaderd.
MODELLEN EN PRIJZEN:
Epic 8 S-Works: € 14.500,-
Epic 8 PRO: € 9.500,-
Epic 8 PRO EVO: € 9.000,-
Epic 8 Expert: € 7.500,-
Epic 8 Comp: € 5.200,-
Epic 8 Comp EVO: € 5.200,-
Epic 8 S-Works frameset: € 6.500,- inclusief voorvork, vaste zadelpen (!) en demper (zonder Flight Aמּendant)
Epic 8 Pro EVO frameset: € 4.000,- inclusief demper
Voor informatie over afmontages klik hier
