BIG HITTERS | Specialized & Canyon

Alleskunners, van die fietsen die je zowel bergop als bergaf kan richten en er overal je ding mee kan doen; bestaan die wel? De huidige generatie van trailbikes ambiëren ‘manusjes van alles’ te zijn die je niet in de steek laten. Ook al beogen ze optimaal gebruik in alle omstandigheden, toch zijn er bij de verschillende merken en modellen onderling nog steeds grote verschillen. Neem bijvoorbeeld het materiaalgebruik en zelfs een behoorlijk verschillende aanpak van geometrie. We gingen voor deze test op pad met twee trailbikes, eentje met een frame opgebouwd uit aluminium, de andere uitgerust met een frame uit carbon. Beide verstandig opgebouwd met goede demping, dito remmen en een goeie betrouwbare schakelgroep. Laat ze ondanks het grote verschil in framemateriaal zowat gelijkwaardig zijn in kostprijs dan gaan we hier op pad voor een interessante fietstest. Specialized versus Canyon; aluminium versus carbon; ongeveer 5.000 euro kostprijs.

VERNIEUWINGEN & GEOMETRIE
De Specialized Stumpjumper Evo Elite Alloy uit deze test heeft weliswaar de opbouw van het 2022 model, de framebouw en geometrie van de huidige variant is nagenoeg gelijk. Alleen staat hij nu standaard als mullet opbouw met een 27,5” achterwiel terwijl de vorige versie standaard met een 29” achterwiel uitgerust is. Door die kleinere wielmaat achteraan werd de chainstay ook drie millimeter korter.  Onze S4 (vergelijkbaar met een large) heeft een reach van 475 millimeter, een variabele balhoofdhoek tussen 63 en 65,5 graden en een zitbuishoek van 76,9 graden. De Evo variant heeft iets meer veerweg dan de gewone Stumpjumper. We zien de combinatie van 160 millimeter veerweg vooraan met 150 millimeter aan veerweg achteraan. Ondanks het gebruik van aluminium als framemateriaal voorziet de Amerikaanse fabrikant toch een zogenaamde ‘SWAT’ (Storage, Water, Air, Tools) interne frameopslag in de schuine buis. Deze opslag is toegankelijk via de klep onder de bidonhouder. Aan die bidonhouder werd onder diezelfde ‘SWAT’ noemer een tooltje bevestigd. Combineer je de interne frameopslag met het standaard voorziene tooltje dan kan je in principe je rugzak thuislaten. De mooie interne kabelgeleiding loopt gelukkig niet door het balhoofd heen en is desondanks netjes.

Canyon voorziet ons voor deze dubbeltest van een fiets uit de net vernieuwde Spectral familie. De Spectral CF 9 vergezelt de Stumpjumper op de trails. Zoals de typering reeds doet vermoeden gebruikt de Canyon een carbonframe. Ook op het vlak van veerweg zien we een klein verschil: 150 millimeter veerweg vooraan, 140 millimeter veerweg achteraan en dat is trouwens minder dan zijn voorganger. Zoomen we in op de geometrie dan blijkt ook hier een licht verschillende aanpak: naast een zowat gelijke balhoofdhoek van 64 graden (variabel tot 64,5 graden) en een zitbuishoek van 76,5 graden, blijkt de reach een groot verschil. In maat L heeft de Spectral CF 9 een reach van 500 millimeter. De wielbasis van de Canyon is ook zowat 2 centimeter langer dan bij de Specialized. Je kan bij het bestellen van je Spectral trouwens kiezen of je een 27,5” of een 29” achterwiel wilt. De Duitse direct to consumer fabrikant heeft de hefboomcurve van de Spectral gewijzigd en de kickback van de pedalen kunnen verminderen om hem gevoeliger te maken voor kleine schokken waardoor de tractie en kalmte op de trails verbeteren. De kenmerkende support in de mid-stroke van de demping en de typische Spectral ‘pop’ bleven behouden. De herziening van het frame omvat voortaan ook een rocker link uit één stuk waardoor de stijfheid van het geheel optimaal zou passen bij het beoogde ‘trail-gebruik’. 

Net zoals bij Specialized voorziet Canyon voortaan ook interne opslag in de schuine buis. Via een gelijkaardig luikje onder de bidonhouder is deze opslag toegankelijk. Canyon monteerde haar tooltje niet op de bidonhouder maar onder de bovenbuis. Neem wel in acht dat de accessoires zoals het tooltje en de opvulling voor het interne frameopslag optioneel zijn en niet in de aankoopprijs van de fiets zijn inbegrepen.
Anders dan bij Specialized zien we op deze Spectral de K.I.S.-stuurstabilisator terugkeren. Het systeem centreert het stuur actief tijdens het rijden. Het mechanisme bestaat uit een veermechanisme bevestigd tussen weerszijde van je stuurbuis en de bovenbuis. De kracht van het systeem is verstelbaar via de afstelhendel boven op de bovenbuis. Door de bevestiging op de bovenbuis los te draaien kan je het punt in een sleuf naar voor en achteren schuiven om respectievelijk minder en meer spanning op de veren te zetten. Op die manier kan je trailafhankelijk aan de slag met de sterkte van het mechanisme dat het stuur centreert. Door die integratie loopt de geïntegreerde kabelgeleiding ook bij de Spectral niet door het balhoofd heen. Canyon probeert al geruime tijd het onderhoud te vereenvoudigen, dat weerspiegelt zich op deze Spectral met volledig geleide interne kabelrouting, vervangbare schroefdraadinzetstukken, dubbel afgedichte lagers en vetvullingen.

AFMONTAGE
Beide fietsen zijn voorzien van een slimme en degelijke afmontage.
Bij Specialized bouwen ze het M5 aluminium frame op met demping uit de top Fox Factory reeks. Een Fox Float X Factory achterdemper en een Fox Float 36 Factory Grip 2 voorvork zorgen respectievelijk voor 150 en 160 millimeter aan veerweg. Betrouwbaar en degelijk is duidelijk key bij deze topper uit de aluminium line-up: een Sram GX-Eagle mechanische schakelgroep en Sram Code RS stoppers doen hun werk zoals we hen al tijden gewoon zijn. Goed, voorspelbaar en in alle omstandigheden. Specialized combineert een Deity 50 millimeter stuurpen met een eigen aluminimum 800 millimeter breed stuur en zogenaamde ‘Trail Grips’. Een degelijke en makkelijk te onderhouden OneUp Dropper V2 met 180 millimeter drop en een Specialized Bridge Comp zadel maken de cockpit compleet. Aluminium Roval Traverse 29” wielen met 30 millimeter velgbreedte werden voorzien van een Specialized Butcher 2,3” voorband en een Eliminator 2,3” achterband. Beiden in Gripton Compound, T9 vooraan, T7 achteraan. Het totaal weegt 16,04 kilogram en kost normaal 6.400 euro, op dit moment is de 2022 build via Specialized nog afgeprijsd verkrijgbaar voor 4.500 euro. De nieuwe opbouw met RockShox demping en standaard een 27,5” achterwiel kost 5.500 euro. 

De Canyon Spectral heeft een carbon frame opgebouwd met een RockShox Super Deluxe Ultimate achterdemper die zorgt voor 140 millimeter veerweg. De RockShox Lyrik Ultimate voorvork doet er vooraan een schepje bij en heeft 150 millimeter. Gezien de superverse release van de nieuwe Spectral zien we hier met een Sram GX Eagle Transmission schakelgroep een erg up to date en scherp schakelende groep. Ze combineren de Transmission achterderailleur wel met de ‘oude’ GX Eagle AXS shifter, vermoedelijk om een tikkeltje te kunnen besparen. Desondanks stoort het ons eigenlijk

niet. Ook hier Sram Code stoppers, deze keer de RSC-uitvoering gecombineerd met 200 millimeter HS2 remschijven. Rondom de DT Swiss XM1700 mullet wielset monteren ze Maxxis Minion DHR II banden in 2,4” breedte. De volledige cockpit buiten het zadel komen uit eigen fabriek. Met een G5 stuur, stuurpen en handvatten combineren ze een breedte van 780 millimeter met een stuurpenlengte van 40 millimeter. De Canyon dropper beschikt (in framemaat L) over 200 millimeter drop, zitten doen we op een Ergon SM10 Enduro Comp zadel.
De complete Canyon Spectral CF 9 weegt 15,18 kilogram en kost 4.999 euro. 

RIJGEDRAG
Trails rijden is iets dat we met onze mountainbikes eigenlijk altijd gedaan hebben. Of we nu in der tijd op pad waren met onze cromo 26” met starre vork of met de innovatieve paradepaardjes van de huidige tijd. We gingen steeds op zoek naar de leukste paden ongeacht het tijdperk waarin we dat deden. Ondertussen is het verhaal dermate geëvolueerd dat die trails wel een pak extremer geworden zijn. Daarnaast is de snelheid waarmee we ze aanvallen behoorlijk toegenomen. Gelukkig evolueerde onze technische bagage mee met de capaciteiten van de huidige mountainbikes.
Ook al zijn we op pad met twee fietsen die de fabrikanten als ideale trailbikes bestempelen, de verschillen zijn direct merkbaar. De speelse wendbare en vlot om te zetten Specialized voelt zich heerlijk in zijn sas op krap en technisch terrein terwijl de Canyon duidelijk meer snelheid en stabiliteit biedt in ruige omstandigheden. De algemene handeling van de Stumpjumper is net dat beetje lichtvoetiger en intuïtiever waardoor je deze fiets makkelijker omzet in haakse switchbacks en dat ondanks het grotere achterwiel. Dat compacte frame doet in deze omstandigheden veel. De iets stuggere demping geeft je een zeer goed trapplatform en puike feedback van de ondergrond. Flowtrails en perfect aangelegde jumplijnen geven deze speelse aluminium Stumpy heerlijke tijden.

Stuur je hem keihard door snelle wortel- of steensecties dan is hij nerveuzer dan de Spectral die zich daar meer in zijn sas voelt. Canyon heeft goed werk geleverd met het aanpassen van de hefboomcurve om het maximale uit de 140 millimeter veerweg te halen. Toch moeten we wel toegeven dat de stabiliteit, het strak sturende carbonframe en de daarbij horende extra snelheid die deze fiets steeds oplegt, niet altijd samengaan met ‘amper’ 140 millimeter aan achterwiel travel. De stabiliteit en voorspelbaarheid laten je dermate hard over ruw terrein vliegen dat je zelf als capabele daler tot tegen de limiet kunt rijden.
De Specialized heeft 10 millimeter meer veerweg voor- en achteraan. Deze komt door de toegenomen nervositeit op heel snel en ruw terrein echter nooit in het gedrang. Je voelt je hier ook niet zo geneigd om die grens op te zoeken waar de Spectral als een kwispelende puppy in je oor fluistert dat wel te doen. De Sram Code remmen leveren op de HS2 schijven van de Canyon meer absolute power en tegelijkertijd ook meer doseerbaarheid dan bij de Centerline schijven van de Specialized. Een eenvoudige upgrade als deze kan een behoorlijk verschil maken.
Sta je met één van beide bovenaan een echte bikepark jump- en flowlijn, dan zijn ze beiden niet te houden. Whistler A-line materiaal, waar je oneindig veel perfect opgelijnde en geshapete jumps achter elkaar krijgt voorgeschoteld: het Mekka. We starten bovenaan die lijnen met om het even welke van de twee. Knallen en fun gegarandeerd. Ze delen trouwens nog een gemeenschappelijke eigenschap: ongeachte hoe ruw de trails zijn die onder de wielen van de fietsen heen gaan, ze zijn heerlijk stil. Geen gerammel of gekletter, gewoon stil. Een stevig onderschatte eigenschap eens je die een keer hebt mogen ervaren.
Beide fietsen beschikken over een goede uitgangspositie om bergop te rijden en doen dat in een rechte lijn ook voortreffelijk. Ondanks de ruime 15 en net 16 kilogram die ze beide meebrengen (weliswaar met gevulde internal frame storage) doet die goede positie veel. De Canyon is in rechte lijn bergop iets vlotter en trapt wat strakker dankzij het carbon frame. De kortere reach op de Specialized laat langzaam en technisch klimmen eenvoudiger aanvoelen, het lijkt hier minder moeite te kosten wanneer je op steilere stroken van spoor moet wisselen of je voorwiel om een obstakel moet loodsen.  

De Canyon en zijn Sram GX-Transmission schakelgroep maken het mogelijk om zonder nadenken onder volle belasting te gaan schakelen. We probeerden dit regelmatig en betrapten hem op geen enkele fout. Het is wel grappig dat we er echt specifiek op moeten letten om zo bruut te gaan schakelen. Het zit er zo in ingebakken om rekening te houden met het materiaal dat we het ons zelfs zouden moeten afleren als we die T-type schakelgroep echt willen pijnigen. De mechanische Sram GX op de Stumpy levert puik werk en geeft je langs de andere kant geen paniekmomentjes als je her en der een slag of stoot op je derailleur krijgt. We betrappen ons erop dat we die uit de kluiten gewassen T-Type derailleurs door onze gedachten zien sluipen op terrein waar je de wielen in sleuven of tussen grote stenen moet mikken. 

CONCLUSIE / AFSLUITING
Twee trailfietsen met elk een eigen favoriete lijn. Ongeacht het gebruikte framemateriaal zijn zowel de Stumpjumper Evo als de Spectral toch in hun nopjes op verschillend terrein. Hou je er van om technisch te klimmen en te dalen, switchback achter switchback of ellelange flowtrails te rijden dan is die Stumpjumer Evo echt jouw ultieme metgezel.  

De Canyon is strakker en vraagt naar meer absolute snelheid en doet datzelfde ook in ruw terrein. Stabiliteit is aan boord van de Canyon het absolute steekwoord waardoor hij je graag pusht om sneller te gaan. Het totaalpakket van framebouw, afmontage en innovatie staat weer mooi te blinken voor 4.999 euro. We vermoeden alleen dat de samenhang van lengte, stuurstabilisatie en framemateriaal een stabiliteit creëren die baat kan hebben bij meer veerweg. Uitgesproken verschillende karakters die zonder twijfel beiden hun eigen eensgezinden zullen vinden onder ons mountainbikers afhankelijk van hun favoriete soort trails. Je krijgt bij allebei sublieme totaalpakketjes waar je dankzij de verstandige opbouw weinig tot niets aan zal moeten aanpassen. No-compromise builds die voor een keer geen vijf cijfers kosten, plaatsen de zaken ook voor ons in perspectief. Je zou zelfs durven stellen dat de aluminium Stumpjumper Evo Elite met al zijn kwaliteiten en zijn perfect afgemeten afmontage je zelfs kan doen vergeten dat je niet met een koolstofvezel frame onderweg bent. Ware het niet dat het aluminium frame toch beter kleine trillingen maskeert.